ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာေတာ္သည္ အက်င့္သာသနာေတာ္ ျဖစ္ပါ၏။ အက်င့္စရဏ ျပ႒ာန္းပါ၏။ အ႐ြတ္သာသနာ မဟုတ္ပါ။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေလာကုတၱရာ အက်ိဳးစီးပြား အလို႕ငွာ သီလ သမာဓိ ပညာ က်င့္စဥ္မ်ားကို ေဟာေဖာ္ ညႊန္ျပေတာ္မူခဲ့ပါ၏။ စား၀တ္ေနေရးႏွင့္မကင္းေသာ လူ႕ေဘာင္ေန လူသားတို႕အေနျဖင့္ သမၼာအာဇီ၀ ေဘာင္အတြင္းမွ ေလာကီအက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို ေဆာင္ၾကဥ္းႏိုင္စိမ့္ေသာငွာ သမၸဒါတရားေလးပါး၊ သိဂၤါေလာ၀ါဒသုတ္ စသည့္ က်င့္စဥ္မ်ားကို ေဖာ္ညႊန္းလမ္းျပေတာ္ မူခဲ့ပါသည္။ ဘုရား႐ွင္ ေဖာ္ညႊန္ျပေတာ္မူေသာ တရားနည္းလမ္းမ်ားအတိုင္း ကုိယ္တုိင္က်င့္ႀကံအားထုတ္ၾကမွသာလွ်င္ ေလာကီ ေလာကုတၱရာ ႏွစ္ျဖာအက်ိဳး ပြားတိုးစည္ေ၀ႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါ၏။ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာတြင္ အစဥ္အတိုင္း ေလွ်ာက္ရေသာလမ္းသာ ႐ိွပါ၏။ မိမိ၏ ကံ ၊ ဥာဏ္ ၊ ၀ီရိယစြမ္းအားတို႕ျဖင့္ က်င့္ႀကံေလွ်ာက္လွမ္းရေသာ လမ္းေကာင္းလမ္းမွန္သာ ျပ႒ာန္းပါ၏။

ဗုဒၶသာသနာေတာ္ျမတ္အတြင္း ဗုဒၶ၀ါဒ အေယာင္ေဆာင္လ်က္ ေရာေႏွာေနေသာ ၀ါဒမ်ားတြင္ မႏၱရယာန ၀ါဒလည္း ပါသည္။ မႏၱရယာန၀ါဒဟူသည္ အစြမ္းထက္ေသာ ဂါထာ၊ မႏၱန္မ်ားကို ႐ြတ္ဖတ္ သရဇၥ်ာယ္ျခင္း အားျဖင့္ မိမိ၏ အလိုဆႏၵမ်ား ျပည့္စံု ၿပီးေျမာက္သည္ဟူ၍ ယံုၾကည္ေသာ၀ါဒ ျဖစ္ပါသည္။ မႏၱရ၀ါဒသည္ အသံကို အဓိကထား၏။ မႏၱန္ကား အသံပင္ျဖစ္၏။ မႏၱရ၀ါဒီတို႕၏ အလိုအရ မႏၱန္႐ြတ္႐ံုမွ်ျဖင့္ ေလာကီေကာင္းက်ိဳး အေထြေထြကို ျဖာေ၀ေစ၏။ ေလာကုတၱရာ အက်ိဳးစီးပြားကိုလည္း ေပးစြမ္းႏိုင္၏။ နတ္ျပည္ကို ေရာက္ေစႏိုင္၏။ မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္ကို ေရာက္ေစႏုိင္၏။ ျပဳမိေသာ မေကာင္းကံမ်ား ပေပ်ာက္၏။ ငရဲက်မည့္ ေဘးမွ လြတ္၏ဟူ ယံုၾကည္ၾကသည္။

ေထရ၀ါဒ၏ အလိုအရမူ ေလာကီအက်ိဳးစီးပြားကိုလိုေသာ္ သမၼာအာဇီ၀ ေဘာင္၀န္းအတြင္းမွ “ကံ၊ဥာဏ္၊ ၀ီရိယ” တို႕ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ အသံုးခ်ရန္လို၏။ ငရဲက်မည့္ေဘးမွ လြတ္လိုေသာ္ ဒုစ႐ိုက္မႈမ်ား ေ႐ွာင္ၾကဥ္ဖို႕လို၏။ နတ္ျပည္ေရာက္လိုေသာ္ ဒါန၊ သီလ၊ စသည့္ ေကာင္းမႈတို႕ကို ျပဳရန္လို၏။ မဂ္ဖိုလ္ နိဗၺာန္ ရလိုေသာ္ သမထ၊ ဘာ၀နာ၊ ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာ ပြားမ်ားရန္လို၏။ ေထရ၀ါဒႏွင့္ မႏၱရ၀ါဒသည္ အေ႐ွ႕ႏွင့္ အေနာက္၊ ေတာင္ႏွင့္ေျမာက္ပမာ ဆန္႕က်င္ေက်ာခိုင္းလ်က္ အလွမ္းအတာ ကြာေ၀းလွပါ၏။

မႏၱရ၀ါဒီတို႕က ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာတြင္လည္း ပရိတ္ႀကီး (၁၁)သုတ္ စေသာ မႏၱန္မ်ား ႐ိွသည္ဟု ေ၀ဖန္ေထာက္ျပၾကပါ၏။ စင္စစ္ေသာ္ ပရိတ္ႀကီး (၁၁)သုတ္သည္ မႏၱန္မဟုတ္ပါ။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ပရိတ္ေတာ္တို႕ကို သတၱ၀ါတို႕၏ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာအလို႕ငွာ ေဟာၾကားေတာ္ မူခဲ့ပါသည္။ ပရိတ္ေတာ္မ်ားကို ႐ြတ္ဖတ္သရဇၥ်ာယ္ျခင္း၊ နာယူျခင္းတို႕ျဖင့္ မေကာင္းေသာ ေဘးအႏၱရာယ္တို႕ကို တားဆီးႏိုင္ၿပီး ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာ က်က္သေရမဂၤလာအေပါင္းႏွင့္ ျပည့္စံုသည္ဟု ဗုဒၶ၀ါဒီတို႕က ယံုၾကည္ၾကသည္မွာ မွန္ပါ၏။ သို႕တစ္ေစ ပရိတ္ေတာ္တို႕ကို ႐ြတ္သူတိုင္း ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာ ရေစႏိုင္သည္ဟုမူ ျမတ္ဗုဒၶက အာမခံေတာ္ မမူပါ။ အတိတ္က အကုသိုလ္ကံ အားႀကီးသူမ်ားႏွင့္ ယခုပစၥဳပၸန္၌ ႀကီးေလးေသာ အျပစ္က်ဴးလြန္သူအေနျဖင့္မူ ပရိတ္႐ြတ္ဖတ္ျခင္းအားျဖင့္ အက်ိဳးကို မခံစားရဟု ဆိုပါ၏။ ဤသည္မွာ တရားမွ်တ မွန္ကန္ေသာ ကမၼနိယာမဘက္မွ ခိုင္ၿမဲတည့္မတ္စြာ ရပ္တည္ထားျခင္းျဖစ္၏။ ကုသိုလ္၊ အကုသိုလ္တို႕၏ စြမ္းအင္ကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈ၊ ဥေပကၡာမျပဳျခင္း ျဖစ္၏။ လူ႕ေလာကကို ေစာင့္ေ႐ွာက္ေသာ အေတြးအေခၚလည္း ျဖစ္၏။

ေထရ၀ါဒ၏ ပရိတ္႐ြတ္ဖတ္ျခင္း၊ နာၾကားျခင္း စသည္တို႕၌ ျဖတ္လမ္း မ႐ိွပါ။ လူၿပိန္းႀကိဳက္ မက္လံုး မပါပါ။ ထို႕ျပင္ ပရိတ္႐ြတ္ဖို႕သာ လို၏။ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ က်င့္စဥ္မ်ားကို က်င့္ဖို႕မလိုဟူေသာ အယူအဆကို ထူေထာင္မထားေပ။ ေထရ၀ါဒ၏ ပရိတ္ေတာ္မ်ားအေပၚ သေဘာထားပံု၊ ပရိတ္အသံုးျပဳပံုႏွင့္ မႏၱရ၀ါဒ၏ မႏၱန္အသံုးျပဳပံု ၊ မႏၱန္အေပၚ သေဘာထားပံုတို႕မွာ မ်ားစြာ ျခားနားပါ၏။ မ်ားစြာ ဆန္႕က်င္ပါ၏။

ဘာသာေရးကို ခုတံုးလုပ္လ်က္ အျမတ္ထုတ္ ကိုယ္က်ိဳး႐ွာလိုေသာသူမ်ားသည္ ေလာကီအက်ိဳးစီးပြားကို အာသာငမ္းငမ္းျဖင့္ ျဖတ္လမ္းက ႐ွာေဖြလ်က္႐ိွၾကေသာ ေလာဘသားေကာင္မ်ားအား ဂါထာမႏၱန္ ေထာင္ေခ်ာက္အတြင္း ဆြဲသြင္းလ်က္ ႐ိွေနၾကပါ၏။ စီးပြားတက္လိုေသာ္ မည္သည့္ဂါထာမႏၱန္ကို ႐ြတ္၊ အမႈအခင္းႏိုင္လိုေသာ္ မည္သည့္ဂါထာမႏၱန္ကို႐ြတ္ စသည္ျဖင့္ ေထရ၀ါဒ သာသနာထြန္းကားရာ ဤႏိုင္ငံတြင္ မႏၱရ၀ါဒတို႕ ျဖန္႕ျဖဴးေၾကာ္ျငာလ်က္ ႐ိ္ွပါသည္။ ဤသို႕ျဖင့္ ျဗဟၼဏတို႕၏ နတ္မင္းႀကီးသံုးပါး၏ သေကၤတျဖစ္ေသာ ဥံဳ ဥစၥာစရဏ သမၸေႏၷာ ဟူ၍ ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ကိုပင္ ျဖည့္စြက္ျခင္း၊ ႏုတ္ပယ္ျခင္း ျပဳထားေသာ ဂါထာမႏၱန္မ်ားကို ဖန္တီးလ်က္႐ိွေနၾကကုန္၏။ ေထရ၀ါဒ အသိအျမင္ မ႐ိွသူတို႕ကလည္း ထိုသာသနာ ထိုသာသနာပ ဂါထာမႏၱန္တို႕ကိုပင္ တ႐ိႈက္မက္မက္ ဦးထိပ္႐ြက္လ်က္ ႐ိွေနၾကကုန္၏။ မိမိ၏ ကံ၊ ဥာဏ္၊ ၀ီရိယကို ႐ိုး႐ိုးသားသားအားကိုးယံုၾကည္မႈ မ႐ိွေတာ့ဘဲ သာသနာပ ဂါထာမႏၱန္ကိုသာ အားကိုးရာ႐ွာျခင္းသည္ ကံ ကံ၏အက်ိဳးကို လက္လႊတ္လိုက္ျခင္းပင္ ျဖစ္ပါ၏။ ကံ ကံ၏ အက်ိဳးကို လက္လႊတ္လိုက္သည္ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေကာင္းတစ္ေယာက္ မဟုတ္ေတာ့ပါ။ သာသနာပ ဂါထာမႏၱန္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆရာဦးထြန္းေအာင္မိုး (ပန္းဘဲတန္း)၏ ေရးသားခ်က္မွာ မ်ားစြာဆင္ျခင္ႏွလံုးသြင္းစရာ ျဖစ္ပါ၏။ “ျပဳလုပ္ေသာ လုပ္ငန္း ေအာင္ျမင္ျခင္း၊ မေအာင္ျမင္ျခင္းသည္ မိမိ၏ ကံ၊ ဥာဏ္၊ ၀ီရိယမ်ားႏွင့္သာ သက္ဆိုင္ပါသည္။ လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္ေရး၊ ထီေပါက္ေရး၊ ရာထူးတိုးေရး၊ ခ်မ္းသာေရး စသည္တို႕မွာလည္း မိမိ၏ ကံ၊ သို႕မဟုတ္ မိမိ၏ ႀကိဳးစားမႈ သို႕မဟုတ္ မိမိ၏ကံႏွင့္ ႀကိဳးစားမႈတို႕ေၾကာင့္သာ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ပါသည္။ အျခား တစ္စံုတစ္ေယာက္က စြမ္းေဆာင္ မ စ၍ မရႏိုင္ပါ။

ျမတ္စြာဘုရား႐ွင္ကလည္း မိမိသည္သာလွ်င္ မိမိ၏ ကိုးကြယ္ရာျဖစ္၏။ သူတစ္ပါးသည္ မိမိ၏ ကိုးကြယ္အားထားရာ အဘယ္မွာ ျဖစ္အံ့နည္းဟု ဓမၼပဒ၌ အထင္အ႐ွား ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။ ႐ြတ္ဖတ္႐ံု၊ ဆုေတာင္း႐ံုမွ်ျဖင့္ လိုအင္ဆႏၵျပည့္မည္၊ နိဗၺာန္သို႕ ေရာက္ႏုိင္သည္ဆိုေသာ မက္လံုးမွာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ႀကီး ဆန္႕က်င္ေနပါသည္။ ေသခ်ာစြာ စဥ္းစားၾကည့္ပါက ထိုမက္လံုးမ်ား အမွန္တကယ္ ျဖစ္ႏုိင္၊ မျဖစ္ႏိုင္ဆိုသည္ကို သိ႐ိွလာၾကေပမည္။ ဆိုလိုသည္မွာ- ႐ြတ္ဖတ္သရဇၥ်ာယ္ ဆုေတာင္း႐ံုမွ်ျဖင့္ ေလာကီ၊ ေလာကုတၱရာ လုိအင္ဆႏၵမွန္သမွ်တို႕ ျပည့္စံုမည္ဆိုေသာ မေရရာသည့္ မက္လံုးမ်ားကို နားမေယာင္္ၾကရန္ ျဖစ္သည္။ မိမိအတြက္ အက်ိဳးတစ္စံုတစ္ရာ မ႐ိွႏိုင္ေသာ ဂါထာမႏၱန္မ်ားကို အခ်ိန္ကုန္ခံ၍ ႐ြတ္ဆိုမေနၾကဘဲ လုပ္သင့္ လုပ္ထိုင္သည္မ်ားကိုသာ ျပဳလုပ္သင့္ၾကပါသည္။

လူေတြကလည္း အမ်ားအားျဖင့္ ျဖတ္လမ္းျဖင့္ လာဘ္လာဘကို လိုခ်င္ၾက၏။ ျဖတ္လမ္းျဖင့္ ခ်က္ခ်င္း ခ်မ္းသာခ်င္ၾက၏။ ဤအခ်က္ကို အခြင့္ေကာင္းယူကာ အခ်ိဳ႕ေသာ ဂိုဏ္းဆရာတို႕သည္ အက်ိဳးအာနိသင္ကို သားရည္က်ေအာင္ ေရး၍ မသိသာျဖင့္ စီးပြားေရး (လာဘ္လာဘ)အတြက္ ဂါထာမ်ားကို အသံုးခ်ခဲ့ၾက၏။ ေရးသူကလည္း အမွားအမွန္ မသိ၊ လာဘ္လာဘအတြက္ ေရးခဲ့သည့္အတိုင္း ႐ြတ္သူကလည္း အမွားအမွန္ မသိ ၊ လာဘ္လာဘအတြက္ ႐ြတ္ၾကျခင္း ျဖစ္ေလသည္။ ဂိုဏ္းဆရာတို႕၏ ဂါထာမႏၱန္မ်ားမွာ အနက္ေပးလို႕ပင္ မရေပ။ ပါ႒ိမ်ား စည္းကမ္းမက်၊ မမွန္သည္ကသာ မ်ားေလသည္။ ထင္ရာျမင္ရာ ေပးခ်င္သလို ေပးမွရသည့္ ဂါထာမ်ိဳး ျဖစ္႐ံုသာမက ႐ြတ္ခ်င္ေအာင္ မက္လံုးေပး၍ ထင္ရာျမင္ရာ အနက္အဓိပၸါယ္ ေရးသားထားသည္မ်ားကိုလည္း ေတြ႕ရ၏။ ပါ႒ိမမွန္သည့္ ဂါထာမ်ားကို လာဘ္လာဘအတြက္ ႐ြတ္သူတို႕မွာကား အႏၱရာယ္ကင္းျခင္း၊ လာဘ္လာဘ႐ႊင္ျခင္း စေသာ အက်ိဳးကို ဘယ္နည္းႏွင့္မွ် ေပးႏုိင္မည္ မဟုတ္ေပ။

ဂိုဏ္းဆရာတို႕ဂါထာျဖင့္ လာဘ္လာဘ ရ႐ိွခဲ့ၾက၍ အေတာ္အတန္ စီးပြားေရးအကြက္၀င္လာေသာ္ စာေရးဆရာအခ်ိဳ႕ႏွင့္ စာအုပ္ထုတ္ေ၀သူအခ်ိဳ႕ကလည္း ထိုဂါထာမ်ားကို ခု႐ြတ္ ခုခ်က္ခ်င္း ခ်မ္းသာေတာ့မလိုလို ၊ ဂါထာ႐ြတ္ေနက လိုတာရၿပီး အျခားဘာမွ် လုပ္စရာမလိုေတာ့သလိုလို၊ လုပ္ခ်င္ရာလုပ္၊ ေနခ်င္သလိုေန၊ ဂါထာ႐ြတ္ေနက ဘာမွ အႏၱရာယ္မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့သလိုလို အက်ိဳးေတြကို ေဆးေၾကာ္ျငာသလို ေ၀ေ၀ဆာဆာႏွင့္ မက္လံုးေပး ေရးသားထုတ္ေ၀ၾကျပန္၏။ မေတာ္ မေလ်ာ္ မဟုတ္က ဟုတ္က ဂါထာမႏၱန္မ်ားကို ေရး၍ပင္ စီးပြား႐ွာၾကကုန္၏။

လာဘ္လာဘ စီးပြားေရးအတြက္ အသံုးခ်ျခင္း ျဖစ္ေစကာမူ ထိုဂါထာမႏၱန္မ်ား၏ အႏၱရာယ္မွာ မေသးလွပါေခ်။ ဂါထာအတုမ်ားေၾကာင့္ သာသနာပင္ ကြယ္သြားႏုိင္သည့္ အေျခအေနထိ အႏၱရာယ္ ႀကီးမားလွေပသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ေ႐ႊအတု ေပၚလာျခင္းေၾကာင့္ ေ႐ႊအစစ္ ေပ်ာက္ကြယ္ရသကဲ့သို႕ ဂါထာအတုမ်ားေၾကာင့္ ဘုရားေဟာဂါထာအစစ္မ်ား ေပ်ာက္ကြယ္သြားႏိုင္ပါသည္။


ငါေရးသည့္စာ စာေစာင္မွာ
ပါလွ်င္ ၿပီးစတမ္း ။
ဗုဒၶညႊန္ျပ ျမတ္ဓမၼ
လံုး၀ မစူးစမ္း ။

စည္းစိမ္ၿဖိဳးေအာင္ ေက်ာ္ၾကားေအာင္
ကေလာင္ လက္သရမ္း ။
အတၱျပင္းထန္ အျငင္းသန္
မီးလွ်ံ စားေသာ့သြမ္း ။

လြန္၏ ကၽြံ၏ ငါမသိ
အသိ တစ္ဖက္ကန္း ။
ဓမၼပူဇာ သာသနာ
၀န္တာႀကီးေပစြမ္း ။

ေထရ၀ါဒ ေဟာညႊန္ျပ
တိက် အလယ္လမ္း ။
မတိမ္းေစာင္းေအာင္ သတိေဆာင္
ဥာဏ္ေရာင္ အလင္းတန္း ။
အသိဗလာ ဥာဏ္မပါ
လားရာ အပါယ္လမ္း ။

လႊမ္းၿခံဳသကာ ၊ အဆိပ္စာကို
မုသာ၀ါဒ ၊ တံဆိပ္လွႏွင့္
ဗန္းျပအဆန္းထြင္၊ ေစ်းကြက္တင္သည္
ႏွင္ေပးဦးေတာ့ အပါယ္လမ္း ။ ။