လူအမည္ = သိဒၶတၳ

ဘုရားဘဲြ႕အမည္ေတာ္ = ေဂါတမဗုဒၶ

ေမြးသကၠရာဇ္ = မဟာသကၠရာဇ္ ၆၈ခု၊ ကဆုန္လျပည့္၊ ေသာၾကာေန႔ (BC- 623 ခန္႔)

မိဘအမည္ = ခမည္းေတာ္ သုေဒၶါဓနမင္း၊ မယ္ေတာ္ မဟာမာယာေဒဝီ မိဖုရား

ေနျပည္ေတာ္ = ကပိလဝတ္မင္းေနျပည္ေတာ္ (ယခုေခတ္ နီေပါနယ္)

အမ်ိဳးအႏြယ္ = သက်သာကီဝင္ မင္းမ်ိဳး

အိမ္ေထာင္ျပဳခ်ိန္ = အသက္ ၁၆ႏွစ္အရြယ္

ဇနီး = ဖြားဖက္ေတာ္ ဘဒၵကဥၥနာ ယေသာဓရာ

သားေတာ္ = ရာဟုလာ

နန္းစည္းစိမ္စံႏွစ္ = ၂၉ႏွစ္ (ေမြးကတည္းက ေတာထြက္ခ်ိန္အထိ)

ေတာထြက္ခ်ိန္ = သက္ေတာ္ ၂၉ႏွစ္၊ မဟာသကၠရာဇ္ ၉၇ခုႏွစ္၊ ဝါဆုိလျပည့္၊ တနလၤာေန႔ (BC- 594 ခန္႔)

ဒုကၠရစရိယက်င့္သည့္ကာလ = ၆ ႏွစ္ (ခဲရင္းစြာက်င့္ရသည့္ အက်င့္ျဖစ္သျဖင့္ ဒုကၠရစရိယဟုေခၚသည္၊ ဒုကၡစရိယ မဟုတ္ပါ။)

ဘုရားျဖစ္ခ်ိန္ = သက္ေတာ္ ၃၅ႏွစ္၊ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္၊ ဗုဒၶဟူးေန႔ (BC- 588 ခန္႔)

တရားေဟာသည့္ကာလ = ၄၅ႏွစ္ (သက္ေတာ္ ၃၅မွ သက္ေတာ္ ၈၀အထိ)

ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူသည့္ႏွစ္ = သက္ေတာ္ ၈၀၊ ဝါေတာ္ ၄၅ဝါ၊ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၄၈ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ အဂၤါေန႔ (BC- 543 ခန္႔)

ဒါကဗုဒၶဘုရားရဲ႕ ျဖစ္ေတာ္စဥ္ အက်ဥ္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆက္ၿပီးသိထားဖုိ႔လုိတာက ဗုဒၶဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ သိသင့္တာေလးေတြ သိထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။


ဗုဒၶ

ဗုဒၶဆုိတာ ဘာလဲလုိ႔ေမးရင္ ဒီစကားလုံး အဖြင့္အတုိင္း “သိသူ”လုိ႔ အလြယ္ေျဖရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သိတယ္ဆုိေတာ့ ဘာကုိသိတာလဲ ဆုိရင္ သစၥာေလးပါး အပါအဝင္ သိစရာမွန္သမွ် အားလုံးကုိ သိတာလုိ႔ ေျဖရမွာေပါ့။ အဲဒီသစၥာကုိ ဘယ္သူကသင္ျပေပးလုိ႔ သိတာလဲ၊ သူပဲသိၿပီး တျခားသူေတြကုိ သိေစႏုိင္သလားလုိ႔ ထပ္ၿပီးေမးခြန္း ထုတ္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဘုရားရွင္ေတြဟာ သစၥာေလးပါး တရားေတာ္ကုိ ဆရာမရွိဘဲ ကုိယ္ေတာ္တုိင္ က်င့္ႀကံႀကိဳးကုတ္ အားထုတ္မႈနဲ႔ သိရွိေတာ္မူတာျဖစ္ၿပီး ကုိယ္ေတာ္ျမတ္ သိေတာ္မူတဲ့အတုိင္း ေဝေနယ် သတၱဝါေတြကုိလည္း သိေစေတာ္မူတဲ့သူလုိ႔ အလြယ္နားလည္ မွတ္သားထားႏုိင္ပါတယ္။ ဗုဒၶဆုိေတာ့ ဒီေနရာမွာ

၁။ သမၼာသမၺဳဒၶ


၂။ ပေစၥကဗုဒၶ ဆုိတဲ့ ဗုဒၶ ႏွစ္မ်ိဳးကုိ သိထားဖုိ႔ လုိပါတယ္။


သမၼာသမၺဳဒၶ ဆုိတာ ေလးအသေခ်ၤ နဲ႔ ကမၻာတစ္သိန္း (ပညာ၊ သဒၶါ၊ ဝိရိယ တရားအားသာမႈကုိ လုိက္ၿပီး ကဲြျပားမႈရွိ) ဒါန၊ သီလစတဲ့ ပါရမီေတာ္မ်ားကုိ ျဖည့္က်င့္ကာ ပါရမီေတာ္ ၿပီးျပည့္စုံတဲ့အခါမွာ သိစရာမွန္သမွ် အၾကြင္းအက်န္မရွိ အကုန္အစင္ကုိ သိေတာ္မူႏုိင္တဲ့ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ကုိ ရရွိေတာ္မူၿပီး ကုိယ္ေတာ္ျမတ္ သိေတာ္မူတဲ့ သစၥာတရားအတုိင္း ေဝေနယ် သတၱဝါေတြကုိလည္း သိေစေတာ္မူႏုိင္တဲ့ ဘုရားမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။


ပေစၥကဗုဒၶ ဆုိတာ  ႏွစ္အသေခ်ၤနဲ႔ ကမၻာတစ္သိန္း ကာလၾကာေအာင္ ဒါန၊ သီလစတဲ့ ပါရမီေတာ္တုိ႔ကုိ ျဖည့္က်င့္ေတာ္မူကာ ပါရမီေတာ္ ျပည့္စုံေတာ္မူတဲ့အခါ ပေစၥကေဗာဓိဉာဏ္ကုိ ရရွိေတာ္မူၿပီး သစၥာေလးပါး တရားေတာ္ကုိ ဆရာမကူ ကုိယ္ေတာ္တုိင္ သိေတာ္မူခဲ့ေပမယ့္ သတၱဝါေဝေနယ်ေတြကုိ သိရွိေအာင္ ေဟာေတာ္မမူႏုိင္တဲ့၊ သာသနာပကာလမွာ ပြင့္ေတာ္မူတဲ့ ဘုရားငယ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။


ဒီဗုဒၶႏွစ္မ်ိဳးမွာ အခုႀကဳံေတြ႕ေနရတဲ့ သာသနာေတာ္ဟာ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ရွင္ ျဖစ္ေတာ္မူတဲ့ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ႕ သာသနာေတာ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ သမၼာသမၺဳဒၶဘုရားရွင္မ်ားရဲ႕ သာသနာထြန္းကားရာ ကာလကုိ သာသနာတြင္းကာလုိ႔ေခၚၿပီး သမၼာသမၺဳဒၶ ဘုရားရွင္မ်ား ပြင့္ထြန္းေတာ္ မမူတဲ့ကာလကုိေတာ့ သာသနာပ ကာလလုိ႔ေခၚကာ အဲဒီသာသနာပ ကာလမွာပဲ ပေစၥကဗုဒၶ အရွင္ျမတ္မ်ား ပြင့္ေပၚေတာ္မူၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒီေလာက္သိထားရင္ကုိပဲ ဗုဒၶဘာသာ လူငယ္ေတြအတြက္ မဆုိးဘူးလုိ႔ ဆုိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။