သီတင္းကြ်တ္လသည္ ျမန္မာလ ၁၂ လတြင္ သတၱမ
ေျမာက္ လၿဖစ္ၿပီး ရဟန္းသံဃာေတာ္တို႔ မိုးရာသီခိုေအာင္းရာ ၀ါတြင္းကာလ၏ ေနာက္ဆံုးလၿဖစ္ပါသည္။
ရာသီခြင္မွာ တူရာသီ ၿဖစ္ၿပီး အႆ၀တီ နကၡတ္ႏွင့္ လမင္းတို ့စန္းယွဥ္ကာ မြန္းတည့္ၾကသည္။
ဤရာသီ၏ ပန္းမွာ ၾကာၿဖဴပန္း (Nymphaea Lotus) ၿဖစ္ပါသည္။
သီတင္းကြ်တ္လကို ေရွးၿမန္မာေက်ာက္စာမ်ား၌ `သံတူလ´ ဟု ေရးထိုးၾကသည္။ ခ်ိန္ခြင္ပံု ၾကယ္တာရာ နကၡတ္တို ့ စုေ၀းေသာ မိုးကာလဟုလည္းေကာင္း၊ ေတာင္သူလယ္သမားတို႕ စိုက္ပ်ိဳးထားေသာ စပါးပင္မ်ား သန္စြမ္းစြ ေထာင္မတ္ေသာ လဟုလည္းေကာင္း ဖြင့္ဆိုၾကပါသည္။ ျမန္မာတို႔၏ ၁၂ လ ရာသီပြဲေတာ္မ်ားတြင္ သီတင္းကၽြတ္လတြင္ မီးထြန္းပြဲ ေခၚ ဆီမီးျမင္းမိုရ္ပြဲကို က်င္းပၾကပါသည္။
ဆီမီးျမင္းမိုရ္ပြဲကို ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္ထင္ရွား ရွိစဥ္ကတည္းက က်င္းပခဲ့သည္ဟု ဆိုလွ်င္ ဆိုႏိုင္ပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ သာ၀တၳိျပည္ က႑မၺသရက္ျဖဴပင္အနီး၌ ေရမီးအစုံအစုံ တန္ခိုးျပာဋိဟာကို ျပေတာ္မူၿပီးေနာက္ သတၱမေျမာက္၀ါတြင္း သီတင္းသုံးရန္အတြက္ တာ၀တႎသာ နတ္ျပည္သို႔ ႏွစ္လွမ္း သုံးဖ၀ါးျဖင့္ ၾကြေတာ္မူပါသည္။ ႏွစ္လွမ္းသုံးဖ၀ါးျဖစ္ပုံမွာ လူ႔ျပည္တြင္ ဖ၀ါးတစ္ဖက္ကို နင္းလ်က္ ယုဂႏၶိဳရ္ေတာင္ထိပ္သို႔ ေနာက္ဖ၀ါးတစ္ဖက္ကို လွမ္းခ်လိုက္ပါသည္။ ယုဂႏၶိဳရ္ေတာင္ထိပ္တြင္ ထိုဖ၀ါးကို ခ်နင္းလ်က္ ေနာက္ေျခေတာ္တစ္ဖက္ျဖင့္ တာ၀တႎသာ နတ္ျပည္သို႔ လွမ္းၾကြခ်နင္းလိုက္ပါသည္။ ဤသို႔လွ်င္ ဖ၀ါးခ်ေတာ္မူရာ သုံးေနရာႏွင့္ ေျခေတာ္ႏွစ္လွမ္း လွမ္းသည္ကို ႏွစ္လွမ္းသုံးဖ၀ါး ၾကြေတာ္မူသည္ဟု ဆိုပါသည္။
တာ၀တႎသာနတ္ျပည္ ပင္လယ္ကသစ္ပင္ရင္း၌ ခင္းထားအပ္ေသာ ပ႑ဳကမၺလာ ျမေက်ာက္ဖ်ာထက္ ၀ယ္ ေနမင္းကဲ့သို႔ တင့္တယ္စြာ စံေနေတာ္မူလ်က္ မယ္ေတာ္ျဖစ္ခဲ့ဖူးေသာ သႏၲဳႆိတနတ္သား အမႈးထား၍ စၾက၀ဠာတိုက္ တစ္ေသာင္းမွ တရားနာလာေရာက္ၾကကုန္ေသာ နတ္ၿဗဟၼာအေပါင္းတို႔အား အဘိဓမၼ တရားေတာ္ျမတ္ကို ေဟာၾကားေတာ္မူပါသည္။ ဤသည္ကို ရည္၍ -
``မယ္ေတာ္မိနတ္၊ ေက်းဇူးဆပ္၊ ေဟာလတ္ဘိဓမၼာ´´
ဟု ေရွးဆရာျမတ္တို႔ ေျပာဆို ေရးသားၾကပါသည္။ ၀ါတြင္းသုံးလတိုင္ ေဟာၾကားေတာ္မူၿပီးေနာက္ သီတင္းကြ်တ္ လျပည့္ေန ့ ေရာက္ေသာအခါ ဘုရားရွင္သည္ နတ္ျဗဟၼာအေပါင္းၿခံရံလ်က္ သိၾကားမင္းဖန္ဆင္း ပူေဇာ္ေသာ ေရႊေစာင္းတန္း၊ ပတၱၿမားေစာင္းတန္း၊ ေငြေစာင္းတန္းသုံးသြယ္တြင္ သိၾကားလက္ယာ ျဗဟၼာလက္၀ဲ ထားလ်က္ အလယ္ ပတၱျမားေစာင္းတန္းျဖင့္ သကၤႆနဂိုရ္ၿပည္သို ့ ျပန္လည္ဆင္းသက္ေတာ္မူသည္ဟု ဗုဒၶဘာသာအ႒ကထာစာေပမ်ားတြင္ ဆိုၾကပါသည္။
ထိုေန႔ညတြင္ ဘုရားရွင္ႏွင့္ သံုးလတိုင္ ခြဲေနၾကရေသာ ဒကာဒကာမတို႔မွာ ဘုရားရွင္ တာ၀တႎသာ နတ္ျပည္မွ ျပန္လည္ၾကြေရာက္ေတာ္မူလာျခင္းကို မီးရွဴး မီးတိုင္မ်ား၊ မီးပန္းမ်ား၊ ဆီမီးမ်ားျဖင့္ ပူေဇာ္ႀကိဳဆိုၾကပါ သည္။ ဤျဖစ္စဥ္ကို အေၾကာင္းျပဳလ်က္ သီတင္းကၽြတ္ မီးထြန္းပြဲေတာ္
စတင္ျဖစ္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
အဘိဓမၼတရား ေဟာၾကားေတာ္မူျခင္းႏွင့္ စပ္၍ မွတ္သားရျပန္သည္မွာ -
၀ါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ (၁) ရက္ေန႔မွ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔ အထိ ရက္ေပါင္း (၉၀)၊ ၀ါတြင္း (၃) လ - အတြင္း
၁။ ဓမၼသဂၤဏီက်မ္း ကို (၁၂) ရက္
၂။ ၀ိဘင္းက်မ္းကို (၁၂) ရက္
၃။ ဓာတုကထာက်မ္းကို (၆) ရက္
၄။ ပုဂၢလပညတ္က်မ္းကို (၇) ရက္
၅။ ကထာ၀တၳဳက်မ္းကို (၈) ရက္
၆။ ယမိုက္က်မ္းကို (၂၀) ရက္
၇။ ပ႒ာန္းက်မ္းကို (၂၅) ရက္ ေဟာေတာ္မူခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။
ထိုအဘိဓမၼာတရား ေဒသနာေတာ္ကုိ အတိ၀ိတၳာရ၊ အတိသေခၤပ၊ နာတိ၀ိတၳာရ နာတိသေခၤပဟူ၍ နည္း (၃) နည္း ျဖင့္ ေဟာၾကားခဲ့ပါသည္။
(၁) အတိ၀ိတၳာရ ေဒသနာ (အက်ယ္နည္း)
သီတင္းကြ်တ္လကို ေရွးၿမန္မာေက်ာက္စာမ်ား၌ `သံတူလ´ ဟု ေရးထိုးၾကသည္။ ခ်ိန္ခြင္ပံု ၾကယ္တာရာ နကၡတ္တို ့ စုေ၀းေသာ မိုးကာလဟုလည္းေကာင္း၊ ေတာင္သူလယ္သမားတို႕ စိုက္ပ်ိဳးထားေသာ စပါးပင္မ်ား သန္စြမ္းစြ ေထာင္မတ္ေသာ လဟုလည္းေကာင္း ဖြင့္ဆိုၾကပါသည္။ ျမန္မာတို႔၏ ၁၂ လ ရာသီပြဲေတာ္မ်ားတြင္ သီတင္းကၽြတ္လတြင္ မီးထြန္းပြဲ ေခၚ ဆီမီးျမင္းမိုရ္ပြဲကို က်င္းပၾကပါသည္။
ဆီမီးျမင္းမိုရ္ပြဲကို ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္ထင္ရွား ရွိစဥ္ကတည္းက က်င္းပခဲ့သည္ဟု ဆိုလွ်င္ ဆိုႏိုင္ပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ သာ၀တၳိျပည္ က႑မၺသရက္ျဖဴပင္အနီး၌ ေရမီးအစုံအစုံ တန္ခိုးျပာဋိဟာကို ျပေတာ္မူၿပီးေနာက္ သတၱမေျမာက္၀ါတြင္း သီတင္းသုံးရန္အတြက္ တာ၀တႎသာ နတ္ျပည္သို႔ ႏွစ္လွမ္း သုံးဖ၀ါးျဖင့္ ၾကြေတာ္မူပါသည္။ ႏွစ္လွမ္းသုံးဖ၀ါးျဖစ္ပုံမွာ လူ႔ျပည္တြင္ ဖ၀ါးတစ္ဖက္ကို နင္းလ်က္ ယုဂႏၶိဳရ္ေတာင္ထိပ္သို႔ ေနာက္ဖ၀ါးတစ္ဖက္ကို လွမ္းခ်လိုက္ပါသည္။ ယုဂႏၶိဳရ္ေတာင္ထိပ္တြင္ ထိုဖ၀ါးကို ခ်နင္းလ်က္ ေနာက္ေျခေတာ္တစ္ဖက္ျဖင့္ တာ၀တႎသာ နတ္ျပည္သို႔ လွမ္းၾကြခ်နင္းလိုက္ပါသည္။ ဤသို႔လွ်င္ ဖ၀ါးခ်ေတာ္မူရာ သုံးေနရာႏွင့္ ေျခေတာ္ႏွစ္လွမ္း လွမ္းသည္ကို ႏွစ္လွမ္းသုံးဖ၀ါး ၾကြေတာ္မူသည္ဟု ဆိုပါသည္။
တာ၀တႎသာနတ္ျပည္ ပင္လယ္ကသစ္ပင္ရင္း၌ ခင္းထားအပ္ေသာ ပ႑ဳကမၺလာ ျမေက်ာက္ဖ်ာထက္ ၀ယ္ ေနမင္းကဲ့သို႔ တင့္တယ္စြာ စံေနေတာ္မူလ်က္ မယ္ေတာ္ျဖစ္ခဲ့ဖူးေသာ သႏၲဳႆိတနတ္သား အမႈးထား၍ စၾက၀ဠာတိုက္ တစ္ေသာင္းမွ တရားနာလာေရာက္ၾကကုန္ေသာ နတ္ၿဗဟၼာအေပါင္းတို႔အား အဘိဓမၼ တရားေတာ္ျမတ္ကို ေဟာၾကားေတာ္မူပါသည္။ ဤသည္ကို ရည္၍ -
``မယ္ေတာ္မိနတ္၊ ေက်းဇူးဆပ္၊ ေဟာလတ္ဘိဓမၼာ´´
ဟု ေရွးဆရာျမတ္တို႔ ေျပာဆို ေရးသားၾကပါသည္။ ၀ါတြင္းသုံးလတိုင္ ေဟာၾကားေတာ္မူၿပီးေနာက္ သီတင္းကြ်တ္ လျပည့္ေန ့ ေရာက္ေသာအခါ ဘုရားရွင္သည္ နတ္ျဗဟၼာအေပါင္းၿခံရံလ်က္ သိၾကားမင္းဖန္ဆင္း ပူေဇာ္ေသာ ေရႊေစာင္းတန္း၊ ပတၱၿမားေစာင္းတန္း၊ ေငြေစာင္းတန္းသုံးသြယ္တြင္ သိၾကားလက္ယာ ျဗဟၼာလက္၀ဲ ထားလ်က္ အလယ္ ပတၱျမားေစာင္းတန္းျဖင့္ သကၤႆနဂိုရ္ၿပည္သို ့ ျပန္လည္ဆင္းသက္ေတာ္မူသည္ဟု ဗုဒၶဘာသာအ႒ကထာစာေပမ်ားတြင္ ဆိုၾကပါသည္။
ထိုေန႔ညတြင္ ဘုရားရွင္ႏွင့္ သံုးလတိုင္ ခြဲေနၾကရေသာ ဒကာဒကာမတို႔မွာ ဘုရားရွင္ တာ၀တႎသာ နတ္ျပည္မွ ျပန္လည္ၾကြေရာက္ေတာ္မူလာျခင္းကို မီးရွဴး မီးတိုင္မ်ား၊ မီးပန္းမ်ား၊ ဆီမီးမ်ားျဖင့္ ပူေဇာ္ႀကိဳဆိုၾကပါ သည္။ ဤျဖစ္စဥ္ကို အေၾကာင္းျပဳလ်က္ သီတင္းကၽြတ္ မီးထြန္းပြဲေတာ္
စတင္ျဖစ္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
အဘိဓမၼတရား ေဟာၾကားေတာ္မူျခင္းႏွင့္ စပ္၍ မွတ္သားရျပန္သည္မွာ -
၀ါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ (၁) ရက္ေန႔မွ သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔ အထိ ရက္ေပါင္း (၉၀)၊ ၀ါတြင္း (၃) လ - အတြင္း
၁။ ဓမၼသဂၤဏီက်မ္း ကို (၁၂) ရက္
၂။ ၀ိဘင္းက်မ္းကို (၁၂) ရက္
၃။ ဓာတုကထာက်မ္းကို (၆) ရက္
၄။ ပုဂၢလပညတ္က်မ္းကို (၇) ရက္
၅။ ကထာ၀တၳဳက်မ္းကို (၈) ရက္
၆။ ယမိုက္က်မ္းကို (၂၀) ရက္
၇။ ပ႒ာန္းက်မ္းကို (၂၅) ရက္ ေဟာေတာ္မူခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။
ထိုအဘိဓမၼာတရား ေဒသနာေတာ္ကုိ အတိ၀ိတၳာရ၊ အတိသေခၤပ၊ နာတိ၀ိတၳာရ နာတိသေခၤပဟူ၍ နည္း (၃) နည္း ျဖင့္ ေဟာၾကားခဲ့ပါသည္။
(၁) အတိ၀ိတၳာရ ေဒသနာ (အက်ယ္နည္း)
ဤနည္းျဖင့္ တာ၀တႎသာနတ္ျပည္တြင္ နတ္ျဗဟၼာတို႔အား ေဟာၾကားေတာ္မူပါသည္။ မယ္ေတာ္ကို ေက်းဇူးဆပ္လိုျခင္း၊ အဘိဓမၼာတရားကို အစအဆံုး တစ္ထိုင္တည္း ေဟာၾကားလိုျခင္း၊ အစ အဆံုး တစ္ထိုင္တည္းေဟာမွသာ တရားနာသူတို႔ အက်ဳိးထူးရႏိုင္ျခင္း၊ အဘိဓမၼာေဒသနာေတာ္၏ က်ယ္၀န္းနက္နဲမႈကို သိေစလိုျခင္း၊ လူတို႔သက္တမ္းႏွင့္ သံုးလေလာက္ေဟာမွ ကုန္ႏိုင္မည့္ တရားျဖစ္သည့္အတြက္ လူတို႔႔၏ ဣရိယာပုထ္ျဖင့္ ေဟာသူေရာ နာသူပါ မေနႏိုင္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ဤအဘိဓမၼာအက်ယ္နည္းကို တာ၀တိ ံ သာနတ္ျပည္၌ ေဟာရျခင္းျဖစ္ပါသည္။
(၂) အတိသေခၤပေဒသနာ (အက်ဥ္းနည္း)
ဤနည္းျဖင့္ ပညာအရာတြင္ ဘုရားရွင္မွလြဲ၍ အသာလြန္ဆုံး ဧတဒဂ္ဘြဲ႕ထူး ရေတာ္မူသည့္ အရွင္သာရိပုတၱရာကို ေဟာေတာ္မူပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ လူသားျဖစ္ေတာ္မူသည့္အတြက္ ဆြမ္းခံျခင္း ဆြမ္းစားျခင္း ေရခ်ဳိးသန္႔စင္ျခင္း စသည္ ျပဳလုပ္ရပါသည္။ ဤကိစၥမ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္အတြက္ နိမၼိတ ႐ုပ္ပြားေတာ္ကို အဓိ႒ာန္ျဖင့္ ဖန္ဆင္းၿပီး တာ၀တႎသာတြင္ အဘိဓမၼတရားကို ဆက္လက္ေဟာၾကားေစလ်က္ ဘုရားရွင္ကမူ လူ႔ျပည္သို႔ ၾကြေတာ္မူကာ ေျမာက္ကၽြန္းတြင္ ဆြမ္းခံဘုဥ္းေပး၍ ဟိမ၀ႏၱာစႏၵကူးေတာ ၌ ေန႔အခါ ေနေတာ္မူပါသည္။ အရွင္သာရိပုတၱရာက ျမတ္စြာဘုရားအား ထိုေနရာတြင္ လာေရာက္ ေတြ႕ဆုံ ဖူးေျမာ္လ်က္ ၀တ္ႀကီး၀တ္ငယ္ ျပဳသည့္အခါ ျမတ္စြာဘုရားက ရွင္သာရိပုတၱရာအား အဘိဓမၼာ တရားကုိ အက်ဥ္းခ်ဳပ္နည္းျဖင့္ ေဟာေတာ္မူပါသည္။
(၃) နာတိ ၀ိတၳာရ နာတိသေခၤပ ေဒသနာ (မက်ဥ္းမက်ယ္နည္း)
ျမတ္စြာဘုရား ေဟာခဲ့သည့္ အက်ဥ္းနည္းကို တပည့္ ရဟန္းငါးရာတို႔အား မက်ဥ္းမက်ယ္နည္းျဖင့္ ျပန္လည္ ေဟာေတာ္မူပါသည္။ ေနာက္တေန႔တြင္ အရွင္သာရိပုတၱရာက တပည့္ရဟန္း ငါးရာကုိ ေဟာၾကားေသာ အဘိဓမၼာ ေဒသနာေတာ္အား ျမတ္စြာဘုရားထံေမွာက္၌ ျပန္လည္ေလွ်ာက္ထား အစစ္ေဆးခံရာ ျမတ္စြာဘုရားက လက္ခံအတည္ျပဳေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
ဤသို႔ျဖင့္ အဘိဓမၼာ ေဒသနာေတာ္ႀကီးသည္ ဘုရားျဖစ္ၿပီးေနာက္ ခုနစ္၀ါေျမာက္ျဖစ္ေသာ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၉ ခု ၀ါဆိုလျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ မွ သီတင္းကြၽတ္လျပည့္ေန႔အထိ (၃)လအတြင္း နည္း(၃)နည္းျဖင့္ လူ႔ျပည္၊ နတ္ျပည္ တျပိဳင္တည္း ေပၚထြန္းခဲ့ပါသည္။
အျခားေသာ သုတၱန္ ၀ိနည္း တရားေတာ္မ်ားထက္ သာလြန္ ထူးျမတ္သည့္ တရားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အဘိဓမၼတရားဟု ေခၚသည္။ သာမန္ဥာဏ္ရွိသူမ်ားအတြက္ အဘိဓမၼာတရားသည္ သမုဒၵရာေရကို ျခင္ေကာင္၏ ႏႈတ္သီးျဖင့္ ေထာက္သကဲ့သို႔ မမီႏိုင္ေအာင္ နက္နဲလွသည္။ ဘုရားျဖစ္ခါစက ရတနာဃရ ေရႊအိမ္ေတာ္၀ယ္ အျခားေသာ တရားေတာ္မ်ားကို ဆင္ျခင္သည့္အခါ ထူးျခားမႈတစုံတရာ မျဖစ္ခဲ့ေပ။ အေကာင္ႀကီးသည့္ ငါးႀကီးမ်ား ေရတိမ္တြင္ ကူးခတ္ရသည့္အခါ မလြတ္မလပ္ျဖင့္ က်ဥ္းၾကပ္ေနရာမွ သမုဒၵရာ ေရနက္ရာသို႔ ေရာက္သည့္အခါ စိတ္တိုင္းက် လြတ္လပ္စြာ ကူးလူးေပ်ာ္ျမဴးရသကဲ့သို႔ အဘိဓမၼာတရားကို ဆင္ျခင္သည့္အခါ နက္႐ႈိင္းလွသည့္ သဗၺညဳတ ဥာဏ္ေတာ္ျဖင့္ နက္နဲလွသည့္ တရားကို စိတ္တိုင္းက် ဆင္ျခင္လိုက္ရသည့္အတြက္ စိတ္ေတာ္မွာ ၾကည္လင္ ရႊင္လန္းေတာ္မူခဲ့ရသည္။ စိတ္ေတာ္ၾကည္သျဖင့္ ကိုယ္ေရအဆင္းလဲ ၾကည္လင္လာသည္။ ကိုယ္ေရအဆင္း ၾကည္လင္လာရာမွ ကိုယ္ေတာ္၏ ေနရာစုံမွ ေရာင္ျခည္ေတာ္မ်ား ကြန္႔ျမဴးလာေတာ္မူခဲ့ရပါသည္။
ဤကဲ့သို႔ ထူးျမတ္သည့္ တရားေတာ္ႀကီးကို တာ၀တႎသာနတ္ျပည္တြင္ ေဟာေတာ္မူၿပီးသည့္အဆုံး၌ လူ႔ျပည္သို႔ ျပန္လည္ၾကြဆင္းေတာ္မူသည့္ေန႔ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ အဘိဓမၼအခါေတာ္ေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ဘုရားရွင္ႏွင့္ အထူးျမတ္ဆုံး တရားကို ပူေဇာ္သည့္အေနျဖင့္ ဆီမီးျမင္းမိုရ္ပြဲမ်ား က်င္းပပူေဇာ္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ကိုးကား…
ရေနာင္းဘေလာခ္႕
Categories:
တရားေဟာ,
သီတင္းကၽြတ္လျပည္႕,
အဘိဓမၼာအခါေတာ္ေန႕,
ေက်းဇူး
