ထြက္ရပ္ေပါက္ အေႀကာင္းေတြကို မေၿပာခင္ လူေတြၿဖစ္ေပၚလာဖို႔ နိယာမ အေႀကာင္းကို
နည္းနည္း ၿပန္ေၿပာရပါလိမ္႔မယ္၊ ယင္က ဥခ်ၿပီး၊ ဥကေန ေလာက္ေကာင္ၿဖစ္၊ ေလာက္ေကာင္ကေန တဆင္႔မွ
ယင္ၿဖစ္လာတယ္ ဆုိတာ ဟာ ဗီဇ နိယာမ အတြင္းမွာ ပါ၀င္ပါတယ္၊
သတၱ၀ါ ေတြ ဟာ တိုက္ရိုက္ ေပါက္ဖြားတဲ႔ ဧကဇ အမ်ိဳးအစား၊ ႏွစ္ဆင္႔ ေပါက္ဖြားတဲ႔ ဒြိဇ အမ်ိဳးအစား၊ သုံးဆင္႔ သုံးခါ ေပါက္တဲ႔ တိဇ အမ်ိဳးအစား စေသာအားၿဖင္႔ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိႀကပါတယ္၊

လူတို႔ ကြ်ဲ ႏြား စတဲ႔ သတၱ၀ါေတြကေတာ႔ အမိ၀မ္းဗိုက္က တႀကိမ္ထည္း ေမြးဖြားႀကလို႔ ဧကဇ မ်ိဳးလို႔ ေခၚပါတယ္၊ ႀကက္ ေတြ ငွက္ေတြ ေၿမြေတြ ဖြတ္ေတြ က်ေတာ႔ အမိက ဥကုိ တႀကိမ္ ဥတယ္၊ ဥကမွ အေကာင္ေပါက္တဲ႔ အတြက္ ဒြိဇ မ်ိဳး ႏွစ္ႀကိမ္ေပါက္ သတၱ၀ါေတြပါ၊

ယင္ ပ်ားေကာင္ လိပ္ၿပာ တို႔က်ေတာ႔ ပထမ ဥတယ္၊ ေလာက္ေကာင္လို ပိုးကို ေပါက္တယ္၊ အဲဒီ ပိုးက အစားအစာ ၀ၿပီး တေနရာမွာ အေၿမွးေတြ ဖုံးအုပ္ၿပီး ၿငိမ္သက္စြာ ဖို၀င္တယ္၊ အဲဒီ ဖိုက ထြက္မွ မူလ သတၱ၀ါမ်ိဳး ၿဖစ္ရတယ္၊
ဒါေႀကာင္႔ သူတို႔ကို တိဇ မ်ိဳး သုံးခါ ေပါက္ လို႔ ေခၚရတယ္၊
လူကေတာ႔ ဧကဇ မ်ိဳးမို႔ လူမိန္းမကေန လူသားကို တိုက္ရိုက္ ဖြားၿမင္တာပါ၊ ဒြိဇမ်ိဳး တိဇမ်ိဳးလို အဆင္ဆင္႔ ေၿပာင္းလဲမွဳ႕မရွိပါဘူး၊ သို႔ေသာ္လည္း လူသားဟာ ပိုးေလာက္လန္းမ်ားလို ဖိုလ္၀င္နိုင္လ်င္ ၿခင္ ယင္ လိပ္ၿပာမ်ားၿဖစ္နိုင္သလို သိဒၶိေပါက္တဲ႔ လူသားတစ္ေယာက္ၿဖစ္နိုင္တယ္လို႔ ယူဆၿပီး ဖိုလ္၀င္တဲ႔ အတတ္ကို လိုက္စားခဲ႔ႀကပါတယ္၊

ရာဇ၀င္မွာ ပါတဲ႔ ဗ်တ္၀ိ ဗ်တၱတို႔ မီးကင္စားတဲ႔ လူသားဟာ ေဇာ္ဂ်ီဖိုလ္၀င္သားလို႔ သိရပါတယ္၊ ဆင္ၿဖဴရွင္မင္းတရား လက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၉၂၈ ခုႏွစ္၊ တေပါင္းလဆန္း ၅ ရက္ ေသာႀကာေန႔ ဟံသာ၀တီၿမိဳ႕ ၀န္းက်င္ကို က်ဳံးစတင္ တူးရာက ေၿမအတြင္း ေဇာ္ဂ်ီကို ရဖူးပါသတဲ႔။

အဲဒီလို ဖိုလ္၀င္လို႔ အႏၱရာယ္မရွိ ေအာင္ၿမင္လ်င္ေတာ႔ ထြက္ရပ္ေပါက္သြားပါတယ္။
၀ိဇၨာဓိုရ္ ၿဖစ္သြားတယ္လို႔ ေလာကီက်မ္းမ်ားက ဆိုပါတယ္။ ဖိုလ္၀င္တာက အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိၿပီး အခ်ိဳ႕က ေၿမေအာင္းတယ္၊ အခ်ိဳ႕က ပိုးေလာက္လန္းမ်ား အေၿမွးဖုံးသလို အေၿမွးဖုံးတာလဲ ရွိပါတယ္။ ပြက္ပြက္ ဆူတဲ႔ ေရကို ခ်ိဳးရတာလဲ ရွိပါသတဲ႔။ မီးပုံအတြင္း ခုန္ဆင္းရတာလဲ ရွိပါတယ္။ ဖိုလ္ေအာင္းၿခင္း မရွိတဲ႔ ၀ိဇၨာဓိုရ္ မ်ားလဲ ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ႔ - -

၁။ ၿပဒါးကုိ သိဒၶိသြင္းၿပီး ေအာင္ၿမင္သြားတဲ႔ ၿပဒါး၀ိဇၨာမ်ိဳး၊
၂။ သံကို သိဒၶိသြင္းၿပီး ေအာင္ၿမင္သြားတဲ႔ သံ၀ိဇၨာ၊
၃။ ေဆးစီရင္ၿပီး ေအာင္ၿမင္သြားတဲ႔ ေဆး၀ိဇၹာ၊
၄။ အင္းခ် ေအာင္ၿမင္သြားတဲ႔ အင္း၀ိဇၹာ၊
၅။ မႏၱာန္ ရြတ္ဆို ေအာင္ၿမင္သြားတဲ႔ မႏၱာန္ ၀ိဇၹာ၊
၆။ သန္လ်က္ ကို အသက္သြင္းၿပီး ေအာင္ၿမင္သြားတဲ႔ သန္လ်က္၀ိဇၹာ၊
ဆိုၿပီး ၀ိဇၹာ အမ်ိဳးအစား ၆ မ်ိဳးရွိပါတယ္။

ၿမန္မာၿပည္မွာေတာ႔ ထြက္ရပ္ေပါက္ေအာင္ရယ္လို႔ ႀကိဳးစားသူေတြက ၿပဒါးကစားသူ၊ သံကစားသူ၊ ေဆးကစားသူ၊ အငး္ကစားသူေတြသာ မ်ားပါတယ္၊ မႏၱာန္၀ိဇၨာ၊ သန္လ်က္၀ိဇၹာ မ်ိဳးကေတာ႔ ေတာ္ေတာ္ရွားၿပီး မေတြ႔ရသေလာက္ပါပဲ။
ဒီေနရာမွာ မႏၱာန္၀ိဇၨာ၊ သန္လ်က္၀ိဇၹာ အေႀကာင္းနည္းနည္း ေၿပာၿပပါမယ္၊

ဆကၠနိပါတ္၊ ၀ိဇၹာဓရ ဇာတ္ေတာ္မွာလာတဲ႔ ၀ိဇၨာဓိုရ္ ဟာ မႏၱာန္ ၀ိဇၨာပါ၊ ေရွးေရွးတုံးက တကယ္႔အၿဖစ္အပ်က္အေနနဲ႔ ဗာရာဏသီၿပည္ ၿဗဟၼဒတ္မင္း လက္ထက္မွာ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ဟာ သိႀကားမင္း ၿဖစ္ေနပါတယ္၊ အဲဒီတုံးက ၀ိဇၹာဓိုရ္တေယာက္ဟာ သန္းေခါင္ယံအခ်ိန္ေရာက္တိုင္း မႏၱာန္ကုိ မန္းမွဳတ္ၿပီး နန္းေတာ္ကို လာကာ မိဖုရားႀကီးနဲ႔ ေပ်ာ္ပါးေလ႔ရွိသတဲ႔။

မိဖုရားႀကီးမွာလဲ အိပ္မက္လိုလို တကယ္လိုလို ၿဖစ္ေနၿပီး ဘာမွ မတတ္နို္င္တဲ႔ အဆုံး ဘုရင္ႀကီးကို ဖြင္႔ေၿပာတိုင္ပင္ရပါတယ္။ ဘုရင္ႀကီးကလဲ ဥာဏ္ပညာႀကြယ္၀ေလေတာ႔ အဲဒီ လူရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ေပၚမွာ အမွတ္အသား တခုခုကို ထင္က်န္ေအာင္ လုပ္နိုင္ပါ႔မလား လို႔ ေမးေတာ႔ မိဖုရားႀကီးကလဲ စြမ္းနို္င္ပါေႀကာင္း
ကတိေပးပါတယ္။

မိဖုရားႀကီးကလဲ အႀကံနဲ႔ ဆိုေတာ႔ ညအခါ အိပ္ယာအနီး ဟသၤာၿပဒါးစစ္ခြက္ကို ယူထားသတဲ႔။ ၀ိဇၨာဓို၇္ လာေရာက္ ေပ်ာ္ပါးတဲ႔ အခါမွာ မိဖုရားႀကီးက သူ႔ ခႏၶာကိုယ္ကို သိုင္းဖက္ၿပီး ေက်ာၿပင္မွာ လက္ငါးေခ်ာင္းရာ ေပးလိုက္တယ္၊ ၀ိဇၹာဓိုရ္ ထြက္သြားလ်င္ သြားခ်င္း ရွင္ဘုရင္ကို သံေတာ္ဦးတင္လို႔ ဘုရင္ႀကီးကလဲ ေက်ာမွာ လက္ငါးေခ်ာင္းရာ ပါသူကို ဖမ္းေစ လို႔ အမိန္႔ေတာ္ ထုတ္လိုက္ပါတယ္၊
၀ိဇၹာဓို၇္ ကေတာ႔ သူမဟုတ္သလိုပဲ၊ ညအခါ သူမ်ားမယား၊ သမီးမ်ားကို ပစ္မွားၿပီး ေန႔က်လ်င္ သုႆာန္မွာ ေနကို ရွိခိုးၿပီး ေၿခတဖက္ ထဲနဲ႔ ရပ္ေနေလ႔ရွိသတဲ႔။ မင္းခ်င္းတို႔ဟာ ၀ိဇၨာဓိုရ္ေက်ာၿပင္မွာ လက္ငါးေခ်ာင္းရာကို ၿမင္ေတာ႔ ၀ုိင္းဖမ္းႀကတဲ႔ အခါ ငါ႔အမွဳ႕ လူေတြ သိကုန္ၿပီ ထင္တယ္၊ မဟန္ေတာ႔ဘူး၊ ဆိုၿပီး မႏၱာန္ကို မန္းမွဳတ္ၿပီး ေကာင္းကင္ကို ပ်ံတက္သြားလို႔ မမွီလိုက္ႀကဘူးေပါ႔။

အဲဒီ ၀ိဇၨာဓိုရ္ဟာ ရေသ႔ ရဟန္းမ်ားလို သစ္ေခါက္ဆိုး သကၤန္းအေရာင္ ၀တ္ထားလို႔ မင္းႀကီးက ရေသ႔ ရဟန္းထင္ၿပီး ငါ႔နိုင္ငံအတြင္းမွာ ရေသ႔ ရဟန္းမေနရဘူး လို႔ ႏွင္ထုတ္မိန္႔ ထုတ္ၿပန္လို႔ ကာသိတိုင္း တတိုင္းလုံး ရဟန္းသံဃာေတာ္ ၇ေသ႔ ၇ဟန္းေတြ အားလုံး ဆိတ္သုံးသြားတဲ႔ အထိေအာင္ ၿဖစ္သတဲ႔။

ဒါေႀကာင္႔ အခုေခတ္မွာလဲ ၇ေသ႔ေယာင္ေယာင္ ရဟန္းေယာင္ေယာင္ ကိုယ္႔ဘာသာ ဆံပင္ရိတ္၊ သကၤန္းပတ္ၿပီး မေလ်ာ္တဲ႔ အလုပ္ေတြ လုပ္ေနတာကို ၿမန္မာနိင္ငံမွာ ေနရာတိုင္း ေတာေရာ ၿမိဳ႕ေရာ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ စိတ္မေကာင္းစရာပါပဲ။ ဒါေႀကာင္႔ ငါးခုံးမတစ္ေကာင္ေႀကာင္႔ တစ္ေလွလုံး ( တစ္သာသနာလုံး ) နာမည္ပ်က္ တဲ႔ အၿဖစ္မ်ိဳး ေရာက္တတ္ႀကတာကို အားလုံး သတိရွိရွိ ကာကြယ္ႀကေစ ခ်င္ပါတယ္။

ဒီအေႀကာင္းကို သာသနာႀကည္ညိဳတဲ႔ သိႀကားမင္းက သိလို႔ အရွင္ပေစၥကဗုဒၶါတပါးကုိ ပင္႔သြားၿပီး ရွင္ဘုရင္ကုိ တရားေဟာေစတယ္၊ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ႔ အၿမင္မွန္ရသြားၿပီး ရေသ႔ရဟန္းမ်ား ပုံမွန္ ၀င္ထြက္သြားလာနုိင္ႀကသတဲ႔၊ ဒါေႀကာင္႔ မႏၱာန္၀ိဇၹာဆိုတာ က်မ္းဂန္မ်ားမွာ အထင္အရွားရွိေနပါတယ္။

ေနာက္တမ်ိဳးအေနနဲ႔ သန္လ်က္၀ိဇၨာ ဆိုတာကိုေတာ႔ ဇင္းမယ္ပဏၰာသ က လာတဲ႔ သမုဒၵေဃာသ ဇာတ္ေတာ္မွာ ေတြ႔နိုင္ပါတယ္။

သံ၀ိဇၹာကေတာ႔ သံလံုးအတြင္း သိဒၶိသြင္းတာမ်ိဳးပါ။ သန္လ်က္၀ိဇၨာ ဆိုတာကလဲ သံလုံးအတြင္း သိဒၶိသြင္းတာပဲမို႔ သေဘာခ်င္းတူညီပါတယ္၊ ဒါေႀကာင္႔ တူရာ တူရာ ေပါင္းလိုက္လ်င္ေတာ႔ ၀ိဇၨာ ၅ မ်ိဳး ရွိတယ္လို႔ မွတ္သားနို္င္ပါတယ္၊

ေနာက္တမ်ိဳးက ပုဂံေခတ္မွာ က်န္စစ္သားမင္းႀကီးလက္ထက္ သမီးေတာ္ ေရႊအိမ္စည္မင္းသမီးနဲ႔ ရည္ငံခဲ႔ဖူးတဲ႔ ၿပဒါးရွင္လုံးကို ငုံၿပီး ေကာင္းကင္ပ်ံနို္င္တဲ႔ ပဋိကၡရား ဆိုတာကလဲ ၿပဒါး၀ိဇၨာ အတြင္းပါ၀င္တာမို႔ ၅ မ်ိဳးပါပဲ။
ေလာကီ၀ိဇၹာ ဆိုတာ ရွိသလို ေလာကုတၱရာ၀ိဇၨာ ဆိုတာလဲ ရွိပါေသးတယ္၊ ေက်းဇူးရွင္ လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးရဲ႕ ၀ိဇၹာမဂၢဒီပနီက်မ္းမွာ ေလာကီ ေလာကုတၱရာ အားလုံးေပါင္း ၅ မ်ိဳးရွိေႀကာင္း ေတြ႔ရပါတယ္။

အဲဒါေတြကေတာ႔ --

၁။ ေ၀ဒ၀ိဇၨာ = ေဗဒင္ ေလးမ်ိဳးတတ္ကြ်မ္းသူ၊
၂ ။ မႏၱ၀ိဇၨာ = လကၡဏာက်မ္း နိမိတ္က်မ္း၊ ဂါထာ မႏၱရား ေဆးအမ်ိဳးမ်ိဳး တတ္ကြ်မ္းသူ၊
၃ ။ ဂႏၶာရီ ၀ိဇၨာ = သိဒၶိအမ်ိဳးမ်ိဳးေပါက္တဲ႔ ၿပဒါး၀ိဇၨာ၊ သံ၀ိဇၹာ၊ ေဆး၀ိဇၨာ၊ အင္း၀ိဇၨာ၊ မႏၱာန္၀ိဇၨာအမ်ိဳးမ်ိဳး၊
၄။ ေလာကိယ၀ိဇၹာ = ေလာကီစ်ာန္ရ ပုဂၢိဳလ္၊
၅။ အရိယ၀ိဇၨာ = အရိယာပုဂၢိဳလ္ ၈ ေယာက္၊ တို႔ၿဖစ္ပါတယ္။
၁၊ ၂ ၊ ၃၊ အမ်ိးစားေတြကေတာ႔ ေလာကီ၀ိဇၹာမ်ိဴးၿဖစ္ၿပီး စူဠဂႏၶာရီ ၀ိဇၹာ လို႔ ေခၚပါတယ္။ ၄ နွင္႔ ၅ ကေတာ႔ သမထ နဲ႔ ၿဖစ္လာတဲ႔ ၀ိဇၨာမ်ိဳးမို႔ မဟာဂႏၶာရီ ၀ိဇၨာလို႔ ေခၚပါသတဲ႔။

ဂႏၶာရီ ၀ိဇၹာ ဆိုတာကိုေတာ႔ စကားစပ္မိလို႔ ေၿပာ၇ပါအုံးမယ္၊ အိႏၵိယၿပည္ႀကီးရဲ႕ အေရွ႔ေၿမာက္အရပ္ ဟိမ၀ႏၱာေတာင္တန္း ရဲ႕ အေနာက္ဘက္မွာ ဂႏၶာရ တုိင္းဆိုတာ ရွိပါတယ္၊ မင္းသားအမ်ားအၿပား အ႒ာရသ အတတ္ ၁၈ ရပ္ကို သြားေ၇ာက္သင္ႀကားရာ တကၠသိုလ္ၿပည္ႀကီး ရွိပါသတဲ႔။ အဲဒီ ဂႏၶာရ တိုင္းသားမ်ား လိုက္စား ေပါက္ေၿမာက္ခဲ႔တဲ႔ အတတ္မို႔ အဲဒီအတတ္ကို ဂႏၶာရီအတတ္ လို႔ မွတ္သားရပါတယ္။

ဒါေႀကာင္႔ ပထမေမးခြန္းအေနနဲ႔ ထြက္ရပ္ေပါက္ပုဂၢိဳလ္ နဲ႔ ၀ိဇၨာဓိုရ္ ( ၀ိဇၨာ ) ဆိုတာ အတူတူပဲလို႔ မွတ္သားနို္င္ပါတယ္၊
အဲဒီသူေတြဟာ လူေတြရဲ႕ ပူေဇာ္မွဳ႕ကို ခံထုိက္ မခံထိုက္ဆိုတာကို စာေပနဲ႔ နည္းနည္း စိစစ္ႀကည္႔ႀကရေအာင္။ စာေပမွာ ပူေဇာ္ ခံယူထိုက္တဲ႔ ဂုဏ္ကို အနုဳတၱရံ ပုညေခတၱံ ေလာကႆ လို႔ လာရွိပါတယ္၊

အဓိပၸါယ္က ပူေဇာ္ခံယူထိုက္သူ ဟာ ေကာင္းမွဳ႕တည္းဟူေသာ မ်ိဳးေစ႔က်ဲခ်ရာ လယ္ယာေၿမေကာင္းသဖြယ္ ၿဖစ္၇မယ္ တဲ႔။ နားလည္ေအာင္ ရွင္းရရင္ ဒါန၀တၳဳက မ်ိဳးေစ႔ နဲ႔ တူတယ္၊ အလွဴခံက လယ္ေၿမနဲ႔ တူပါတယ္၊ မ်ိဳးေစ႔ ေကာင္းေသာ္လည္း လယ္ေၿမေကာင္းပါမွ ကိုယ္စိုက္လိုက္တဲ႔ အသီးအနံၿဖစ္ထြန္းပါမယ္၊

ေနာက္ဆုံး မ်ိဳးေစ႔ ဆိုတဲ႔ ဒါနက ေသးေသးမႊားမႊား ညံ႔ေနသည္႔တုိင္ေအာင္ သီလ သမာဓိ ပညာ နဲ႔ ၿပည္စုံတဲ႔ အလွဴခံဆိုတဲ႔ လယ္ေၿမက ေကာင္းေနလ်င္ ၿဖစ္ထြန္း အက်ိဳးေပးနိုင္ေသးတယ္၊ လယ္ေၿမ ေကာင္း မေကာင္း ေၿမႀသဇာ အေပၚမွာ မူတည္သလို အလွဴခံထိုက္ မထိုက္ ဆိုတာကလဲ သူ႔ရဲ႕ သီလ အေပၚမွာ အဓိက မူတည္ေနပါတယ္၊
ဒါေႀကာင္႔ သီလ အက်င္ ႔ မၿပည္႕စုံလ်င္ အတတ္ပညာ တတ္ေနေသာ္လညး္ အပူေဇာ္ခံ အကိုုးကြယ္ခံ မၿဖစ္ထိုက္ဘူး၊

Credit : ပန္းကမာၻ (က်မ္းကိုး။ ။ထီးခ်ိဳင္႔ၿမိဳ႕ တည္ေတာ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ ဗုဒၶ၀ါဒဆိုင္ရာအေၿဖမ်ား)